Sağlık uzmanları, ABD çiftliklerinde kuş gribinin hızla yayılmasıyla birlikte, ülkenin yeni bir pandemi tehdidiyle karşı karşıya olduğunu uyardı. H5N1 virüsünün, şimdiye kadar yaklaşık 1.000 süt ineği sürüsünü etkilediği ve 70’ten fazla insanda hastalığa yol açtığı bildirildi.
Küresel Virüs Ağı (GVN) uzmanları, özellikle yoğun tarım yapılan ve hijyen önlemlerinin yetersiz olduğu bölgelerde, kümes hayvancılığı sektörünün ciddi bir risk altında olduğunu vurguluyor. ABD’de 2022 yılından bu yana 168 milyonun üzerinde kümes hayvanı itlaf edildi ya da öldü, bu da yumurta fiyatlarının artmasına yol açtı.
İnsandan insana bulaşma henüz gözlemlenmemiş olsa da uzmanlar, H5N1 virüsünün birden fazla virüsle aynı anda enfekte olan bir konakta mutasyona uğrayarak daha ciddi bir hastalığa dönüşme olasılığının arttığına dikkat çekiyor.
Ülkeler riske karşı hazırlıklı olmalı
GVN, dünya hükümetlerine kuş gribi tehdidine karşı daha güçlü biyogüvenlik önlemleri ve gözetim stratejileri uygulama çağrısında bulunuyor. Ayrıca, COVID-19 pandemisinin ilk günlerini hatırlatan kaotik bir sürecin yaşanmaması için ülkelerin insandan insana bulaşma riskine karşı hazırlıklı olmaları gerektiğini belirtiyor.
GVN’deki grip araştırmaları lideri Dr. Peter Palese, biyogüvenlik önlemlerinin artırılması ve halkın enfekte hayvanlarla temastan kaçınması gerektiğini vurgularken, hayvan virüsleri uzmanı Dr. Ab Osterhaus, olası bir aşının bu krizle mücadelede etkili olabileceğini belirtiyor.
ABD hükümeti, Moderna’ya 590 milyon dolarlık bir sözleşme ile H5N1 kuş gribi aşısı geliştirmesi için destek veriyor. Ancak bu yılın başlarında, yeni yönetimin fonu geri çekebileceği yönünde haberler çıktı.
Hızla yayılıyor
Kuş gribinin ilk ölüm vakası, Ocak ayında Louisiana’da bir kişinin hastaneye kaldırılmasının ardından kaydedildi. 65 yaşın üzerinde, altta yatan sağlık sorunları bulunan ve kuş sürüsüyle teması olan kişinin hayatını kaybetmesi üzerine, virüsün mutasyona uğradığı ve daha ciddi bir hastalığa yol açabileceği belirtildi. Mart 2024 itibarıyla, ABD’de 70 doğrulanmış kuş gribi vakası bulunuyor. Virüsün hızla yayıldığı belirtilirken, özellikle çiftlik işçileri ve enfekte hayvanlarla temas eden kişilerin risk altında olduğu ifade ediliyor.
Çevreye yayılan H5N1, uzmanları bu virüsü pandemi tehdidi olarak en üst sıralara koymaya sevk ediyor. Missouri Üniversitesi’nden virolog Dr. Marc Johnson, virüsün hızla fırsat yakaladığını belirterek, bu hastalığın pandemi olmasa da büyük bir tehdit oluşturduğunu söylüyor. Ayrıca, virüsün yayılma hızına ve mutasyon olasılığına dikkat çekiliyor.
Son 20 yılda görülen en yüksek vaka
ABD’de, 2022’den bu yana 12.875’ten fazla kuş ve evcil hayvan sürüsü enfekte oldu. 17 eyalette 1.031 süt ineği sürüsünde, 14 eyalette ise 70 insan vakasında kuş gribi tespit edildi. Bu, son yirmi yılda ABD’de görülen en yüksek vaka sayısı. Kümes hayvanlarından insanlara geçişin henüz gözlemlenmemiş olması, ancak virüsün pastörize edilmemiş sütlerde bulunması, endişeleri artırıyor.
Virüsün yayılması üzerine ABD Tarım Bakanlığı, çiğ süt işleyen tüm şirketlerin test için örnek paylaşmalarını zorunlu kılacak düzenlemeler getirdi. Sağlık yetkilileri, 2024 yılı sonuna kadar, özellikle hayvan-insan etkileşimleri üzerinde daha sıkı bir denetim uygulanması gerektiğini belirtiyor. Ayrıca, domuzlarda da ara sıra vakalar kaydedilmesi, yeni bir kuş gribi türünün ortaya çıkma olasılığını gündeme getiriyor.
ABD’de yaklaşık 20 milyon kuş gribi aşısı bulunuyor ve gerektiğinde 100 milyon daha üretilebilecek kapasiteye sahip. Ayrıca, kuş gribi aşısı ve antivirallerin insanlarda da etkili olacağı düşünülüyor. Ancak uzmanlar, tüm bu çabaların yetersiz olabileceğini ve ABD’nin salgına verdiği yanıtı “yavaş çekimde ilerleyen bir pandemi” olarak nitelendiriyor.
Kaynak: Sözcü
